Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Кӗчкей ялӗнчи «Женьшень» сывлӑха упрамалли клуб пайташӗсем малашне камран тӗслӗх илмеллине пӗлеҫҫӗ. Вӗсем нумаях пулмасть Олимп чемпионки Елена Николаева патӗнче хӑнара пулса курнӑ.
Елена Николаевна вӗсемпе сывлӑха ҫирӗплетмелли хусканусем тунӑ. Ку вара пурне те вӑй-хал хушнӑ, кӑмӑлӗсене хӑпартнӑ.
Унтан хӑнасем маттур ентешӗн кубокӗсемпе, медалӗсемпе паллашнӑ. Елена Николаевна хӑнасене спортри йывӑрлӑхсем пирки, хӑйӗн ҫитӗнӗвӗсемпе малашнехи планӗсем ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
«Женьшень» клуб пайташӗсем чемпионкӑна сывлӑха ҫирӗплетмелли хӑйсен мелӗсемпе паллаштарнӑ. Вӗсен тӗлпулӑвӗ чей ӗҫнипе вӗҫленнӗ.
Сӗнтӗрвӑрринче ӑмӑрту иртнӗ. Унта спортсменсем Атӑл урлӑ ишсе каҫнӑ. Тупӑшӑва 12–63 ҫулсенчи ҫынсем хутшӑннӑ. Пӗтӗмпе — 18 ҫын.
ЧР Спорт министерствин сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫалхи ӑмӑртӑва СССР космонавт летчикне Андриян Николаева тата Вӑй-хал культурин кунне халалланӑ. Ӑмӑртӑва хутшӑнакансен 1650 метр ишмелле пулнӑ.
Чи малтан финиша 14 ҫулти Алина Григорьева тата Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ ҫӑлавҫи Евгений Малайкин ҫитнӗ. 63 ҫулти Ольга Деревянных кунашкал ӑмӑртӑва пӗрремӗш хут хутшӑннӑ.
Пӗтӗмӗшле илсен, Атӑл урлӑ пурте ишсе каҫнӑ. Ҫак дистанцие спортсменсенчен хӑшӗ-пӗри 20 минутрах парӑнтарнӑ. Теприсем вара 1 сехет ишнӗ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Нарат Чаккинчи ҫурт Байкал хутлӑхӗнчисене те кӑсӑклантарать тесе пӗлтерет Надежда Смирнова хаҫатҫӑ.
Инҫет ҫӗртен асӑннӑ ялти Людмила Данькова килне курма ҫитнӗ. Ҫав хӗрарӑм мӑшӑрӗн ҫывӑх ҫыннисенчен юлнӑ еткерлӗхе — авалхи ӗҫ хатӗрӗсене, йӑла-йӗркепе ҫыхӑннӑ япаласене, куллен-кун усӑ куракан савӑт-сапана тата ыттине те — упраса хӑварнӑ. 2007 ҫулхи ака уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, хӑйӗн ҫуралнӑ кунӗнче, хӗрарӑм «Сире кӗтекен ҫурт» музей-ҫурт уҫнӑ.
Аваллӑхран юлнӑ япаласене вите, сарай пулнӑ хуралтӑсенче вырнаҫтарнӑ. Кашнин алӑкӗ ҫине чӑвашла, вырӑсла, акӑлчанла ӑнлантарса ҫырнӑ.
Ҫак кунсенче вара музей-ҫуртпа Байкал хутлӑхӗнче пурӑнакансем паллашнӑ. Инҫетри хӑнасемшӗн, Нарат Чаккине хӗсметре пӗрле тӑнӑ юлташӗ патне килсе ҫитнӗскерсемшӗн, чӑвашсен авалхи йӑли-йӗрки, япалисем, уйрӑмах асамлӑ тӗрри, питӗ кӑсӑклӑ пулнӑ.
Ку ыйтӑва ӗнерхи правительство ларӑвӗнче сӳтсе явнӑ. Ку ыйтупа строительство министрӗ Олег Марков доклад тунӑ.
Пӗтӗмӗшле илсен, вӗсен 54 проценчӗ усӑ курма хатӗррине, юсав пӗлтӗрхинчен лайӑхрах пынине пӗлтернӗ министр. Котельнӑйсене ӗҫе кӗртессипе — Улатӑр, Канаш, Ҫӗмӗрле, Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенче, Элӗк, Куславкка, Канаш тата Шупашкар районӗсенче, вӗри шыв парса тӑмалли пӑрӑха юсассипе Элӗк, Канаш, Сӗнтӗрвӑрри тата Шупашкар районӗсенче графикран юлса пыраҫҫӗ. «Вӑрнар, Йӗпреҫ, Красноармейски, Муркаш тата Етӗрне районӗсенче, Ҫӗмӗрле хулинче ӑна улӑштарма та пуҫламан», — терӗ Олег Иванович», — пӗлтерет ларура пулнӑ Юрий Михайлов журналист.
Ҫуртсене ӗҫмелли шывпа тивӗҫтермелли пӑрӑха ҫӗннипе улӑштарас тӗлӗшпе Улатӑр, Куславкка, Пӑрачкав, Шупашкар, Канаш, Вӑрмар, Елчӗк районӗсенче, Улатӑр, Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш тата Ҫӗмӗрле хулисенче кая юлса пыраҫҫӗ-мӗн.
Пурӑнмалли нумай хваттерлӗ ҫуртсене хутса ӑшӑтма хатӗрлессипе Муркаш, Комсомольски, Вӑрмар, Елчӗк районӗсенче лайӑх ӗҫлеҫҫӗ.
Утӑ уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Карӑклӑ ялӗ пысӑк уявра савӑннӑ. Малтанах ял тӑрӑхӗн «Тӑват юман» ятла гимнне шӑрантарнӑ. Ӑна пурте тӑрса юрланӑ.
Ял ҫыннисене район администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ А.Н.Поляков саламланӑ. Унтан ыттисем тухса калаҫнӑ. Ҫав шутра — Карӑклӑ шкул директорӗ те.
Уява Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Аксарин ялӗнчи пултарулӑх ушкӑнне чӗннӗ. Вӗсем карӑклӑсене юрӑ-ташӑпа савӑнтарнӑ. Аксарин ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ О.В.Семенов ахаль килмен, вӑл стенаран ҫакмалли сехет парнеленӗ.
Ачасен те савӑнӑҫ ҫитнӗ. Вӗсем батут ҫинче сикнӗ. Аслисем сӗтел хушшинче шӳрпепе сӑйланнӑ. Хашӗ-пӗри волейболла вылянӑ.
Уяв малалла ташӑ каҫӗпе тӑсӑлнӑ. Карӑклӑсене саламлама чӑваш эстрада артисчӗсем килнӗ. Карӑклӑсем ҫӗрлечченех уявра савӑннӑ. Тавралӑха каҫхи сӗм ҫапсан тӳпере салют ялкӑшнӑ.
Чӑваш Енре кӑмпаҫӑсем ҫухалаҫҫӗ. Кун пирки РФ Инкеклӗ ӗҫсен министерствин Чӑваш Енри Тӗп управленийӗ пӗлтерет.
Ӗнер ирхи 3 сехет те 47 минутра Ҫӗрпӳ районӗнчи ҫӑлав службине 65 ҫулти арҫын ҫухални пирки хыпар ҫитнӗ. Кӗсерпуҫ Туҫара пурӑнакан пенсионер кӑмпана кайса ҫухалнӑ. Ӑна шырама йытӑллӑ полицейскисем, республикӑри шыравпа ҫӑлав службин оперативлӑ ӗҫченӗсем ура ҫине тӑнӑ. Кӑштахран арҫын тупӑннӑ.
Утӑ уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Хуракассинчи 65 ҫулти арҫын хӑйсен тӑрӑхӗнчи вӑрманта ҫухалнӑ. Ӗнерхи кун тӗлне те ӑна тупайман пулнӑ.
Вӑрмана каяс умӗн ҫӑлавҫӑсем ҫывӑх ҫынсене хӑвӑр ҫӑталла ҫул тытасси пикри пӗлтерме ыйтаҫҫӗ. Ҫула кӑтартакан хальхи йышши хатӗрсене шанса кӑна лармалла мар, тимлӗх кирлӗ. Кунта ҫутӑ ҫипуҫ тӑхӑннинчен пуҫласа ҫума тӗрлӗ эмел чикмелли таранах кӗртеҫҫӗ. Телефон ал айӗнче пулсан 112 е 01 номерсемпе шӑнкӑравламалла. Ҫывӑх ҫын ҫухалсан тупӑнать пуль-ха тесе шанса кӗтмелле мар, ҫийӗнчех ҫӑлавҫӑсенчен пулӑшу ыйтмалла.
Ҫулла — ачасемшӗн шухӑ вӑхӑт. Ӑна вӗсем тӗрлӗрен ирттерме тӑрӑшаҫҫӗ, аслисене пулӑшаҫҫӗ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑлта вара ачасемпе хӑйне евӗр уяв ирттернӗ. Ялти вулавӑш тата культура ҫурчӗн ӗҫченӗсем «Ҫу уявӗ» йӗркеленӗ.
Ҫанталӑк питех лайӑх мар… Ҫавӑнпа аслисем пӗчӗккисен кӑмӑлне хӑпартма шутланӑ. Ялти пӗр ҫурт умне ача-пӑча самай пухӑннӑ. Вӗсем юмахри сӑнарсене чӑтӑмсӑррӑн кӗтнӗ.
Ачасем патне тинех Буратино, Мальвина тата Базилио кушак аҫи килнӗ. Шӑпӑрлансемпе «Чух-чух», «Копилочка» тата ытти вӑйӑ ирттернӗ. Икӗ командӑна пайланса тупӑшнӑ.
Ачасем ҫуллапа ҫыхӑннӑ тупмалли юмахсене те хаваспах пӗлнӗ. Базилио вӗсене вулавӑша ҫӗнӗ кӗнеке илме ертсе кайнӑ. Мальвина вара ача-пӑча валли ташӑ каҫӗ ирттернӗ.
Юмахри сӑнарсем ачасене хастар пулнӑшӑн пылак парнесем тата хӑмпӑсем панӑ. Унтан пурте Мальвинӑпа тата Базилиопа ӳкерӗннӗ.
Сӑнсем (14)
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Лапри Чӑрӑшкасси ялӗнче тискер ӗҫ пулса иртнӗ. Ҫамрӑк хӗрарӑм ача ҫуратнӑ та ӑна тислӗк ӑшне пытарнӑ.
Кӳрши каланӑ тӑрӑх, вӑл ялта 5-ри ачипе тата ашшӗ-амӑшӗпе пурӑнать. Хӗрарӑм 24-ра кӑна-ха. Вӑл Шуршӑлти пекарньӑра ӗҫлет. Уйӑхне 20 пин тенкӗ ӗҫлесе илсе ачине хӑйех тӑхӑнтарнӑ, ҫитернӗ. Сиенлӗ йӑлапа та туслӑ пулман вӑл. Анчах ытлашши калаҫма юратман.
Пӗрремӗш ачине хырӑмра йӑтса ҫӳренине те никам та пӗлмен. Ашшӗ-амӑшӗ хӗрӗ кӗҫ-вӗҫ ҫуратассине пӗлнӗ, анчах лешӗн ҫӑмӑлланма вӑхӑт ҫитсен ҫеҫ. Ун чухне вӗсем васкавлӑ медпулӑшу чӗнме ӗлкӗрнӗ, хӗрарӑм ача ҫуратмалли ҫуртра ҫӑмӑлланнӑ.
Хальхинче те вӑл ача кӗтнине никам та тавҫӑрман. Юлашки вӑхӑтра вӑл мӑнтӑрланнӑ, ҫынсен ку чирпе ҫыхӑннине пӗлтернӗ. Ача ҫуратсан вара пурте тӗлӗннӗ.
Вӑл утӑн 15-мӗшӗнче сменӑна ӗҫлесе пӗтернӗ те яла таврӑннӑ, унтан мунчана кайса 3600 грамм таякан хӗр ҫуратнӑ. Ун хыҫҫӑн ачана тислӗк ӑшне пытарнӑ та киле кӗнӗ.
Ҫӗрле ӑна япӑх пулса кайнӑ та вӑл васкавлӑ медпулӑшу чӗннӗ. Тухтӑрсем ку ача ҫуратнипе ҫыхӑннине пӗлсен пепкене кӑтартма ыйтнӑ.
Ҫав кун Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи чӑрӑшкассисем пӗр ҫемьери пекех пулнӑ. Пӗрле пухӑнса савӑннӑ вӗсем. Сӑлтавӗ те пулнӑ. Ял кунне ирттернӗ.
Паллах, чи малтан ентешӗсене Сӗнтӗрвӑрри район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Н.Борисов тата ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Л.Степанов саламланӑ.
Николай Николаевич чӑрӑшкассисене яла аталантарас ӗҫе тӳпе хывнӑшӑн ырланӑ. Леонид Дмитриевич вара ҫакнашкал уяв халӑха пӗр чӑмӑра пухнине пӗлтернӗ.
Чӑрӑшкассинчи чи хастар та пултаруллӑ ҫынсене ЧР Культура министерствин тата ял тӑрӑх администрацийӗн грамотипе чысланӑ.
Пултарулӑх ушкӑнӗ тата ыттисем сцена ҫине тухса илемлӗ юрӑсемпе савӑнтарнӑ.
Сӑнсем (17)
Утӑн 11–12-мӗшӗсенче Чӗмпӗр облаҫӗнчи Павлӑ районӗнче наци культурисен Пӗтӗм Раҫҫейри фестивалӗ иртнӗ. Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Ҫичӗпӳрт ялӗнчи «Кунер» фольклор ушкӑнӗ те унта чӗннипе кайнӑ.
Фестивальте алӗҫсен куравне йӗркелесе вӗсене сутнӑ. Ҫавӑнтах наци апат-ҫимӗҫӗ пулнӑ. «Кунер» фольклор ушкӑнӗ хутӑш чӑвашсен юррисемпе ташшисене кӑтартнӑ.
Фестиваль икӗ куна тӑсӑлнӑ. Иккӗмӗш кунхине пултарулӑх ушкӑнӗсем ял тӑрӑхӗсенче концерт кӑтартнӑ. «Кунер» фольклор ушкӑнӗ Шахово ял тӑрӑхӗнче юрласа ташланӑ. Ку вырӑс ялӗ, апла пулсан та куракансем ушкӑнӑн кашни юрри-ташшине тӑвӑллӑн алӑ ҫупса кӗтсе илнӗ. Вӗсем Андриян Николаевӑн юратнӑ «Вӗҫ-вӗҫ, куккук» юррине те шӑрантарнӑ. Ҫавӑн пекех пушкӑрт чӑвашӗсен юррисем пулнӑ, чӑвашсен «Ҫӗн пӳрт ӗҫки» йӑли-йӗркин пӗр пайне кӑтартнӑ. «Кунер» сцена ҫинче тури, анатри тата хутӑш чӑвашсен юррисене, вырӑссенне те юрланӑ.
«Кунер» фольклор ушкӑнӗ фестивальтен Дипломпа тата сувенирсемпе таврӑннӑ.
Сӑнсем (12)
+18.3 °C